Theo CNN, Tổng thống Trump đã chỉ trích lãnh đạo Fed trên mạng xã hội Truth Social vì không hạ lãi suất, nói rằng ngân hàng trung ương Mỹ đang tụt lại phía sau so với đối tác châu Âu. Ông Trump viết: “Jerome Powell của Fed, người luôn luôn chậm trễ và sai lầm, hôm qua đã công bố một báo cáo nữa. Lại là một 'mớ hỗn độn' điển hình!”. Ông nói thêm: “Phải bãi nhiệm ông Powell ngay lập tức!”.

Tổng thống Trump ngày 17-4 cho rằng Fed nên theo chân các ngân hàng trung ương khác trên thế giới trong việc cắt giảm lãi suất. Tổng thống Trump kêu gọi cơ quan này hành động ngay lập tức, đặc biệt là sau khi Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) dự kiến sẽ thực hiện cắt giảm lãi suất. "Powell lẽ ra nên giảm lãi suất từ lâu rồi, giống như ECB vậy. Chắc chắn là ông ấy nên giảm ngay bây giờ", ông Trump viết.

Hiện tại, Fed đang giữ nguyên lãi suất cơ bản trong biên độ 4,25–4,5%, sau một số đợt cắt giảm vào cuối năm ngoái. Theo dữ liệu từ công ty dịch vụ tài chính Mỹ CME Group, giới đầu tư nhận định khả năng Fed sẽ tiếp tục giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp chính sách tiền tệ vào tháng 5 tới là khoảng 70%.

Lo lắng của Fed

Phát biểu tại một sự kiện do Câu lạc bộ Kinh tế Chicago tổ chức ngày 16-4, Chủ tịch Fed Powell đã cảnh báo về tình thế khó xử mà cơ quan này đang phải đối mặt vì thuế quan của ông Trump. Ông Powell nói: “Đây là những thay đổi chính sách mang tính nền tảng. Chúng ta không có kinh nghiệm hiện đại nào để tham khảo khi đối mặt với điều này”. Ông Powell cho rằng mức thuế được công bố cho đến nay lớn hơn đáng kể so với dự đoán và tình trạng bất định kéo dài xung quanh các chính sách thuế có thể gây thiệt hại kinh tế lâu dài. Các mức thuế mà ông Trump áp đặt đang đặt nền kinh tế Mỹ vào quỹ đạo suy giảm tăng trưởng, gia tăng thất nghiệp và lạm phát tăng nhanh. Tất cả đồng thời xảy ra khiến Fed phải đối mặt với tình huống mà lần gần nhất đã xuất hiện cách đây nửa thế kỷ. Ông Powell cảnh báo: “Chúng ta có thể rơi vào kịch bản khó khăn, nơi hai mục tiêu trong sứ mệnh kép của chúng ta mâu thuẫn với nhau”.

Fed có nhiệm vụ thúc đẩy việc làm và kiểm soát lạm phát, nhưng các mức thuế của ông Trump đang đe dọa cả hai mục tiêu này. Tuy nhiên, theo dữ liệu gần nhất, nền kinh tế Mỹ hiện vẫn đang duy trì ở trạng thái ổn định. Ông Powell cho rằng giải pháp hợp lý nhất hiện tại của Fed là “án binh bất động”, chờ cho đến khi có đủ dữ liệu rõ ràng về phản ứng của nền kinh tế Mỹ trước các chính sách của ông Trump. Ông David Russell, Giám đốc chiến lược thị trường toàn cầu tại công ty TradeStation, nhận định ngày 16-4: “Ông Jerome Powell vừa gửi thông điệp cứng rắn tới ông Trump. Đây là một cảnh báo rõ ràng về nguy cơ đình lạm và là tuyên bố rằng Fed sẽ không tiếp tay cho Nhà Trắng bằng cách cắt giảm lãi suất”.

Ông Trump nhiều lần tuyên bố các nước bị áp thuế sẽ là bên chi trả, nhưng ông Powell đã bác bỏ điều này. Theo ông Powell, với những mức thuế mà ông Trump đã ban hành và có thể còn ban hành thêm nữa, tỷ lệ thất nghiệp có khả năng sẽ tăng khi nền kinh tế chậm lại. Rất có thể lạm phát cũng sẽ gia tăng. Nói cách khác, một phần gánh nặng thuế sẽ do người dân chi trả. Ông Powell nhấn mạnh rằng gần như chắc chắn giá cả sẽ tăng do thuế quan, nhưng hiện vẫn chưa rõ điều đó sẽ tác động như thế nào tới mức lạm phát chung và ở mức độ nào.

Cảnh báo hậu quả

Ngày 17-4 (giờ Mỹ), Thượng nghị sĩ Dân chủ Elizabeth Warren cảnh báo, thị trường Mỹ sẽ sụp đổ nếu Tổng thống Trump có quyền sa thải Chủ tịch Fed Powell. Phát biểu tại Sở Giao dịch Chứng khoán New York, bà Warren nói: “Tôi thường xuyên tranh luận với ông Powell về cả quy định lẫn lãi suất. Nhưng cần hiểu điều này: Nếu Tổng thống Mỹ có thể sa thải Chủ tịch Powell, thị trường ở Mỹ sẽ sụp đổ”. Theo bà, cơ sở nâng đỡ thị trường chứng khoán và cả nền kinh tế toàn cầu chính là niềm tin rằng các tổ chức lớn vận hành độc lập với chính trị. Bà nói, nếu các đòn bẩy kinh tế then chốt phụ thuộc vào một tổng thống, thì nước Mỹ sẽ chẳng khác gì “chế độ độc tài”.

Ông Powell lần đầu được ông Trump bổ nhiệm làm Chủ tịch Fed vào năm 2018 và sau đó được Tổng thống Joe Biden tái bổ nhiệm vào năm 2021. Nhiệm kỳ hiện tại của ông sẽ kết thúc vào tháng 5-2026. Trước đây, ông Powell từng tuyên bố, tổng thống không có quyền sa thải ông.

Việc bãi nhiệm hoặc sa thải Chủ tịch Fed không hề đơn giản, ngay cả đối với ông Trump, hay bất kỳ tổng thống Mỹ nào khác, bởi vấp phải những rào cản pháp lý nghiêm ngặt. Điều này chỉ có thể thực hiện nếu có lý do chính đáng. Tòa án Tối cao có thể sẽ là cơ quan đưa ra phán quyết cuối cùng về việc đâu là căn cứ đủ để cấu thành một vụ bãi nhiệm hợp pháp đối với một Chủ tịch Fed. Nếu diễn ra cuộc chiến pháp lý về vấn đề này thì cuộc chiến đó có thể kéo dài, nên nhiều khả năng ông Powell vẫn sẽ tiếp tục tại nhiệm cho đến hết nhiệm kỳ.

AN BÌNH